چکیده :

از مهمترين مباحث فقهي كه اثبات آن تأثير بسزايي در علم حقوق خواهد داشت: اثبات حسن و قبح عقلي است. چنين به نظر مي رسد كه ادلّه مستقل عقلي يا به تعبير ديگر مستقلّات عقلي، كه حكم شرعي از آنها بدست مي آيد در يكمسأله منحصر مي باشد و آن مسأله حسن و قبح عقلي است. سؤال اين است كه آيا براي افعال ما، حسن و قبح ذاتي وجود دارد و آيا كارهاي ما در نظر شارع داراي ارزش ذاتي اند، پيش از آن كه حكم شارع را درباره آنها فرض كنيم يا اين طور نيست، بلكه خوب آن چيزي است كه شارع خوب بداند و زشت و قبيح آن است كه شارع زشت تلقي نمايد و فعل بخودي خود و صرف نظر از حكم شارع نه حسن دارد نه قبح. فراموش نشود كه مسلمانان اجماع دارند بر اينكه منشأ احكام تنها خداوند است و اختلاف آنان مربوط به راههاي شناخت احكام است. پس از پاسخ به اين سؤال، سؤال ديگري مطرح مي شود كه آيا عقل مي تواند بدون تعليم شارع و بيان او، مستقلاً جهات حسن و قبح را درك نمايد؟ در نهايت پذيرش حسن و قبح عقلي، چه تأثيري بر جريان امور خواهد داشت؟ در مقالهي حاضر تلاش شده كه با بررسي منابع و نظرات متعدد فقهي بدين سؤالات پاسخ داده و اثبات نماييم كه حسن و قبح عقلي است و حتي اگر شارع ما را به حسن راهنمايي نم يكرد به وسيله- ي عقل بدان مي رسيديم و حتي اگر شارع ما را از قبيح باز نمي داشت با عقل خود از آن امتناع مي كرديم. اين قضاوت عقلي راجع به افعال است كه منجر به وحدت نظر مردم دنيا، صرفنظر از كيش و آيين آنها، راجع به قبيح بودن ظلم و خيانت و حسنبودن عدل و امانت شده است.

کلید واژگان :

حسن، قبح، شرع، عقل



ارزش ریالی : 600000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک