بررسي ميزان رعايت معيارهاي ارزيابي رابط كاربر در كتابخانه هاي ديجيتال ارائه دهنده * خدمات به نابينايان و ناشنوايان در سطح جهان

زمينه و هدف: رابط كاربر در كتابخانه هاي ديجيتال از جمله مسائل اساسي در بهره گيري از اين كتابخانه ها به شمار مـيرود و زمـاني كاربران ميتوانند تعامل مناسبي با آن برقرار سازند كه متناسب با نياز آنها فراهم گردد. هدف پژوهش حاضر ارزيـابي و تحليـل رابـط كاربر كتابخانه هاي ديجيتال ارائهدهنده خدمات به نابينايان و ناشنوايان در سطح جهان است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع كاربردي است. روش انجام پژوهش از نوع كتابخانه اي و پيمايش توصيفي است. بدين ترتيـب كه ابتدا با بررسي متون و منابع علمي مرتبط سياهه اي متشكل از 13 معيار (ويژگيهاي ظاهري صـفحه نمـايش، سـازماندهي صـفحه نمايش، امكانات جستجو، پيوندها، گزينه ها و نمادهاي تصويري، شخصي سـازي مـتن، امكانـات كمـك و راهنمـايي كـاربران، هشـدار دهنده ها، امكان تعامل و بازخورد، زبان رابط كاربر، كنترل كاربر، انواع قالب (فرمت)هاي منابع موجود در كتابخانه، امكانات مطالعه منابع بازيابي شده از كتابخانه) شامل 109 مؤلفه استخراج شد. سپس به روش دلفي نهايي گرديد و براي ارزيابي كتابخانه هاي مـذكور مـورد استفاده قرار گرفت. جامعه مورد مطالعه شامل 12 كتابخانه ديجيتال ارائه دهنده خدمات به نابينايان و ناشنوايان بود كه از طريق جستجو و مكاتبه با فدراسيون بين المللي كتابخانه هاي ديجيتال تهيه گرديد. يافته ها: نتايج پژوهش نشان داد كه در مجموع، از بين معيارهاي مورد مطالعه، معيار «زبان رابط كاربر» با رعايت در 97/92 درصـد از كتابخانه ها، رتبه اول و معيار «كنترل كاربر» تنها با استفاده در 9/67 درصد كتابخانه ها كمترين ميـزان رعايـت را بـه خـود اختصـاص داده انــد. همچنــين كتابخانــه "Digital library for the blind" بــا رعايــت 63/53 درصــد بيشــترين و كتابخانــه "U.S. National Library Service for Blind" با رعايت 37/62 درصد از مؤلفه ها كمترين ميزان رعايت را به خود اختصـاص داده اند

كتابخانه ديجيتال، رابط كاربر، معيارهاي ارزيابي، تعامل انسان و رايانه، نابينايان، ناشنوايان