بررسی اثر اسیدهیومیک و نسبت¬های نیتروژن روی برخی از خواص فیزیولوژیکی برگ و بیوشیمیایی ریشه توت¬فرنگی

مقدمه سابقه و هدف: اسیدهیومیک يک ترکيب پليمري طبيعي آلي است که درنتیجه پوسيدگي مواد آلي خاک، به وجود مي¬آيد که جهت افزايش توليد محصول و کيفيت آن به کار گرفته مي¬شود. این ماده فعال‌ترین ترکیب خاک و مواد آلی هست که رشد گیاه و درنتیجه عملکرد را افزایش می¬دهد. مواد آلی موجود در ترکیبات هوموسی ممکن است حاوی ترکیباتی باشند که به‌عنوان سوبسترا برای تولید ترکیبات فعال فیزیولوژیکی عمل کنند. این تحقیق باهدف کاهش مصرف کودهای شیمیایی به‌ویژه ازت و همچنین افزایش گسترش کشت گیاه توت‌فرنگی تحت شرایط نامناسب خاکی اجراشده است. مواد و روش¬ها: به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد اسیدهیومیک و کود ازت بر خصوصیات فیزیولوژیکی بیوشیمیایی توت‌فرنگی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده (اسپلیت اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با کاربرد تیمارهای برگی و خاکی اسیدهیومیک هرکدام با چهار سطح (شاهد، 2، 4 و 6 کیلوگرم در هکتار) و تیمار کود ازت با سه سطح (50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) با سه تکرار در محوطه دانشگاه محقق اردبیلی در طی سال¬های 4-1393 اجرا شد. در این بررسی سطوح ازت در کرت‌های اصلی و نوع کاربرد اسیدهیومیک در کرت‌های فرعی و غلظت‌های اسیدهیومیک در کرت‌های فرعی فرعی قرار گرفت. در این مطالعه شاخص‌های پایداری غشا، پتانسیل اسمزی، محتوای آب نسبی برگ و میزان پرولین ، قندهای محلول، نشاسته، پروتئین، فنول ریشه و عملکرد در بوته اندازه¬گیری شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد برهم‌کنش کود ازت و روش کاربرد اسیدهیومیک با غلظت اسیدهیومیک تأثیر معنی‌داری بر صفات موردبررسی داشت (0.05 P< )، این در حالی بود که پایداری غشاء سلول تحت تأثیر هیچ‌کدام از اثر سه‌جانبه تیمارها قرار نداشت ولی صفات محتوای نسبی آب و پتانسیل اسمزی نیز تحت تأثیر میزان مصرف ازت و غلظت¬های اسیدهیومیک قرار گرفتند. کاربرد ازت و اسیدهیومیک تأثیر مثبتی بر صفات موردبررسی داشته به‌طوری‌که در صفات محتوی نسبی آب و پتانسیل اسمزی برگ سطوح 100 کیلوگرم ازت همراه با 2 کیلوگرم در هکتار اسیدهیومیک بالاترین میانگین صفات را به خود اختصاص دادند. کاربرد خاکی اسیدهیومیک در مقایسه با محلول‌پاشی آن بر صفات بیوشیمیایی ازجمله پرولین ، فنول و نشاسته ریشه مؤثرتر بود. به‌طورکلی برهمکنش 100 کیلوگرم ازت و 2 کیلوگرم اسیدهیومیک در هکتار به روش خاکی می‌تواند تیمار مناسبی برای بهبود رشد توت‌فرنگی باشد. افزایش انحلال و آزادسازی عناصر غذايی توسط مواد هيوميكی و درنتیجه جذب بيشتر نيترات توسط ريشه¬های گياه می‌تواند از عوامل اصلی تأثیرات مثبت اسیدهیومیک بر میزان ترکیبات داخل ریشه گیاه و به دنبال آن افزایش عملکرد محصول باشد. نتیجه¬گیری: کاربرد توأم اسیدهیومیک با کود ازت موجب بهبود جذب و افزایش کارایی مصرف ازت شده به‌طوری‌که مصرف 100 کیلوگرم در هکتار ازت در مقایسه با مقادیر بیشتر و کمتر از آن نتیجه بهتری را موجب شد. همچنین مشاهده شد کاربرد روش خاکی اسیدهیومیک در مقایسه با محلول‌پاشی می¬تواند نتیجه بهتری داشته باشد. کاربرد 2 کیلوگرم در هکتار اسیدهیومیک به همراه 100 کیلوگرم در هکتار ازت ترکیب تیماری مناسب برای توت‌فرنگی هست و این گیاه را نیز در شرایط نامساعد خاکی متحمل‌تر نماید و تولید محصول همراه باکیفیت بالاتری را سبب شود.

پتانسیل اسمزی، پرولین، فنل، قندهای محلول، نشاسته