تحلیل مصرف آب در اقتصاد ایران با یک رویکرد مبتنی بر مصرف (دیدگاه ردپای آب)

امروزه مساله کمبود آب به یکی از نگران‌کننده‌ترین مسائل پیش روی کشور ایران تبدیل شده است. از آنجا که حجم بسیار زیادی از منابع آبی کشور صرف تولید محصولات اقتصادی (کشاورزی، صنعتی و خدماتی) می‌شود، تحلیل و بررسی چگونگی مصرف آب در بخش‌های اقتصادی، در جهت مدیریت صحیح این منابع امری ضروری به نظر می‌رسد. مطالعات سال‌های اخیر نشان می‌دهند که در مباحث مربوط به رابطه بین محیط‌زیست (و به طور خاص آب) و اقتصاد، رویکردهای مبتنی بر مصرف می‌توانند دیدگاه روشن‌بینانه و مفیدی ارائه دهند. در این راستا هدف پژوهش حاضر، تحلیل مصرف آب در بخش‌های اقتصادی کشور ایران با یک رویکرد مبتنی بر مصرف است. برای این منظور از شاخص ردپای آب و مدل داده-ستانده استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که با یک رویکرد مبتنی بر مصرف، وضعیت مصرف آب در بسیاری از بخش‌های اقتصادی به طور قابل ملاحظه‌ای نسبت به رویکردهای سنتی تغییر می‌کند. بر اساس شاخص ردپای آب، اگرچه بخش کشاورزی همچنان در رده اول مصرف آب در بین همه بخش‌های اقتصادی قرار دارد، اما سهم آن از کل مصرف، از حدود 4/91 درصد در رویکردهای سنتی به کمتر از 53 درصد می‌رسد. در طرف مقابل، بخش صنایع مواد غذایی قرار دارد که سهم آن از 76/0 درصد به حدود 68/33 درصد افزایش می‌یابد. سایر محاسبات این پژوهش نشان می‌دهد که سرانه ردپای آب هر ایرانی در سال 1390 حدود 1275 مترمکعب به ازای هر نفر بوده است. همچنین کشور ایران در این سال حدود 8115 میلیون مترمکعب خالص واردات (واردات منهای صادرات) آب مجازی داشته است.

رویکرد مبتنی بر مصرف، ردپای آب، مدل داده-ستانده، کشور ایران، بخش‌های اقتصادی