چکیده :

در این نوشتار هدف اصلی، شناخت اندیشه و جهان بینی خیام است. هدف جزئی تر، نقبی بر معمای هستی از دیدگاه خیام با کنکاش در اشعار وی است. مطالب با برگ برداری از منابع نوشتاری مکتوب با شیوه ای تحقیقی توصیفی بیان شده است، که جنبه دانش افزایی دارد. خیام متفکری است که در جوانی فراگیر دانش حدیث، تفسیر، فلسفه، حکمت و ستاره شناسی بوده و بر اثر شناخت و بهره گیری از نبوغ خود امروز در جهان شهرت فراوان دارد. خیام در جوانی دانش فقه را در محضر امام موفق نیشابوری آموخته، بعد به دعوت سلطان جلال‌الدين ملکشاه سلجوقی و وزیرش نظام الملک به اصفهان ‌رفته تا سرپرستی رصدخانه اصفهان را به‌ عهده گیرد. هجده سال در اصفهان ساکن بوده است تا توانسته با مدیریتی کارا زیج ملکشاهی را تهیه کند و در همین سال‌ها طرح اصلاح تقویم ایران را نیز، تنظیم ‌کرده است. پس از مرگ ملکشاه و کشته شدن نظام ‌الملک، خیام مورد بی‌مهری قرار گرفته، و اصفهان را به قصد مرو ترک کرده است. در زمان خیام فرقه ‌های مختلف سنی و شیعه، اشعری و معتزلی سرگرم بحث‌ ها و مجادله های اصولی و کلامی بوده اند که در تفکر خیام بی تاثیر نمی شوند. تصحیح اشعار خیام به همت محمد علی فروغی در۱۳۲۰ هجری به انجام رسیده است. شهرت او در مشرق ‌زمین به دلیل اصلاح تقویم ایرانی و در غرب به ترجمه رباعیاتش، به یاری فیتز جرالد بوده ‌است. مضمون اشعار و مشرب فلسفی خیام را تحت عناوین: راز آفرینش، درد زندگی، از ازل نوشته، گردش دوران، ذرات گردنده، هر چه باداباد، هیچ است، دم را دریابیم، خیام و ریاضیات به شمار درآورده اند. خیام نیشابوری که در سده نخست قرن پنجم هجری در سال ۴۰۷ ه. در نیشابور متولد شده بود، در سال5۰۲ ه. وفات یافته است.

کلید واژگان :

خیام، دیدگاه فلسفی، اشعار رباعی



ارزش ریالی : 150000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک