روشنفکران ايرانی: اراده معطوف به قدرت

هدف مقاله بررسی مفهوم و گروه اجتماعی روشنفکران در ایران است. مفهوم روشنفکر اواخر قرن نوزدهم پس از جریان «دریفوس» در اروپا متداول شد. ایرانی‌ها در جریان انقلاب مشروطیت در جریان واقعه دریفوس قرار گرفتند. اگر از این امر صرف‌نظر کنیم. تاریخ پیدایش و تحول این گروه اجتماعی در ایران نشان می‌دهد که پایگاه اجتماعی، انگیزه‌های طبقاتی، اراده و خواست سیاسی اجتماعی این گروه در غرب و ایران متفاوت است. تعریف و تعین این مفهوم در اروپا نیز کار ساده‌ای نبوده است. در غرب از چند مفهوم با مضامین گوناگون استفاده می‌شود. متداول‌ترین واژه‌ها، دستکم در زبان آلمانی، عبارت‌اند از: «اینتلکتوئل»، «اینتلیگنس» و «اینتلیگنسیا». اینتلکتوئل‌ها، گاهی به تولیدکنندگان آثار هنری، گاهی به کسانی که کار فکری می‌کنند، اطلاق می‌شود. «اینتلیگنس» اغلب برای تولیدکنندگان آثار هنری به کار می‌رود. «اینتلیگنسیا», روشنفکرهای نمونه روسی و اروپای شرقی، با تأکید بر عمل کرد سیاسی این گروه، فهمیده می‌شود. مفهوم «روشنفکر» با این مضمون بافهم این مقوله در ایران بسیار نزدیک است. داده‌های تاریخی نیز چنین برداشتی را تقویت می‌کنند. چون تاریخ پیدایش این گروه در روسیه نیز با طرح مشکل توسعه همراه بود.

روشنفکران، روشنفکران ايرانی، روشنفکران اروپايي، اراده معطوف به قدرت، اراده معطوف به نقد