مثنوي مولانا و آموزه‏هاي اخلاقي برگرفته از قرآن و روایات

از مثنوي، چنين به دست مي‏آيد كه هدف مولانا، نماياندن يك انسان كامل و يك وجدان پاك و تقويت شخصّيت الهي يك انسان متعالي بوده است كه تزكيه و تهذيب، سنگ زيرين آن است. وي تلاش مي‏كند انسان‏ها را متوجه سازد كه زندگي حقيقي آنها در تهذيب و تكامل روحي است، نه براي خورد و خواب و خشم و شهوت. و بدين جهت، مثنوي آكنده از صدها بلكه هزارها آيه و روايت اسلامي است تا نردباني براي عروج از زندگي خاكي تا حيات افلاكي گردد. اين كتاب كه خود مولانا، گاه آن را "صيقل ارواح" مي‏نامد و بعضي هم آن را قرآن به زبان فارسي خوانده‏اند؛ مجموعه‏اي است از آموزه‏هاي اخلاقي. يك كتاب تعليمي است كه غرض مولانا از سرودن آن اشعار، راهنمايي و راهبري مخاطب به سمت ارزش‏هاي اخلاقي و انساني است. شعر مولانا، جلوه‏گاه عرفان و تصوّف، راه و رسم سلوك و بيان مقامات تبتّل تا فناست تا باعث پروراندن مريدان راهرو گردد. مولانا نيز چون بزرگان دين و عارفان راستين معتقد است آدمي تا از صفات و اخلاق رذيله پاك نشود به صفات و اخلاق فاضله آراسته نخواهد شد، چنان‏كه آينه تا زنگار از چهره‏اش زدوده نشود، استعداد پذيرش صورت‏ها و نقش‏ها را نخواهد داشت، پس توصيه به ترك رذايل اخلاقي چون تكبّر، حسد، ريا، حبّ مقام و شهرت، دروغ، حرص و آز، خشم و شهوت، ظلم و ستم، حِقد و كينه، نفرت، ناسپاسي و ... و توصيه به اخلاص، عشق و محبّت، صدق و راستي، قناعت، نرمخويي، دادگري، حمد و سپاس در جاي جاي مثنوي مشاهده مي‏شود. مولانا شايد به گونه‏اي روح گمشده جهان امروز باشد، جهاني كه بدون معنويت در حال رفتن به سمت نابودي ارزش‏هاي بشري است. وي شيفته فضايل اخلاقي است و مشتاق ديدار انساني كامل. در اين مقاله اساس كار آن بوده است تا گوهرهاي شاهوار و نفيس ادب نفس و اخلاق را در گنجينة ارزشمند مثنوي، جستجو نموده و پاره‏اي از آن را در آيينة گزينش سـاده و هدفمنــد به مشتـاقان فضيلت بنماياند. اخلاق سرمايه است، بهترين و عالي‏ترين دارايي انسان كه هدايتگر او به سرزمين نور است و آن كس كه گرفتار خوي ناپسند و رذايل اخلاقي است در چاه ويل سرنگون خواهد شد. آموزه‏هاي اخلاقي در مثنوي چنان گسترده است كه مي‏توان مطالعة مثنوي را يك دورة آموزشي اخلاق دانست. آنچه از پي مي‏آيد كوشـش و پژوهشـي است دربارة بازنمايي جلوه‏هايي از مفاهيم اخلاقي در مثنوي معنوي كه سرشار از نكته‏هاي عرفاني و اخلاقي است.

مثنوي معنوي مولانا،انسان، اخلاق و ارزش‏هاي اخلاقي، قرآن و روایات، آموزه‏های اخلاقی