کاربرد توسعه ظرفیتی در مديريت كاهش خطر زلزله در مناطق شهری (مطالعه موردي: شهرستان گرگان)

كشور ايران به لحاظ موقعيت جغرافيايي از مستعدترين مناطق جهان از نظر بروز مخاطرات طبيعي و به ويژه زمين لرزه است، به طوری که در آسیا جايگاه هفتم و در جهان جایگاه سيزدهم را به خود اختصاص داده است. با نگاه اجمالي به نقشه هاي پهنه بندی زمين لرزه، می‌توان دريافت كه بيشتر سكونتگاه هاي پرجمعيت روستايي و شهري كشور در دامنه هاي البرز و زاگرس واقع اندكه از لحاظ تهديد مخاطرات طبيعي و به ويژه زلزله آسيب پذيري نسبتاً بالايي دارند. به همين خاطر تأكيد اين پژوهش، بررسي ظرفیت‌ها و آسيب پذيري سكونتگاه هاي شهری در برابر خطر زمين لرزه در مناطق شهری شهرستان گرگان از توابع استان گلستان می‌باشد. پژوهش حاضر درصدد اندازه گيري ميزان ظرفیت‌های (اجتماعي، اقتصادي، نهادي، كالبدي و طبیعی) به منظور مقابله با تأثيرات مخاطره زلزله و تبيين عملي نقش توسعه ظرفیتی و يا تقويت ظرفیت‌های موجود با هدف كاهش تأثيرات زمين لرزه در مناطق شهری مورد مطالعه است. برای بررسی این موضوع از دو روش اسنادی و میدانی و روش تحقیق توصيفي- تحلیلی استفاده شده است. در فرایند عملیات میدانی دو نوع پرسشنامه تهیه گردید که پرسشنامه اول توسط224 خانوار انتخاب شده از طریق نمونه گیری از توابع شهرستان و پرسشنامه دوم توسط 45 نفر از مسئولین شهری این شهرستان تکمیل گردیدند. به منظور تحلیل داده‌ها از نرم افزارs pss و آماره های توصیفی(میانگین و میانه) و استنباطی(آزمون فریدمن، تی تست تک نمونه ای و همبستگی)استفاده شده است. با توجه به موضوع و دستیابی به اهداف تحقیق، فرضیه«ظرفیت‌های مدیریتی موجود در منطقه مورد مطالعه در ابعاد گوناگون (اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، طبیعی و نهادی) برای مدیریت سانحه زلزله کافی است» مورد تجزیه و تحلیل و آزمون قرار گرفت. و نتايج تحقيق، از كافي بودن ظرفیت‌های موجود در منطقه شهری مورد مطالعه براي كاستن از تأثيرات و آسیب پذیری خطر زمین لرزه حكايت دارد.

توسعه ظرفيتي- مدیریت سانحه- سكونتگاه هاي شهری- شهرستان گرگان