بهینه سازی الگوی کشت محصولات زراعی در راستایی توسعه پایدار، مطالعه موردی: دهستان سهیل آباد بیرجند

هدف: کشاورزی در جوامع از نقش اساسی برخوردار است. کارکرد بیبدیل این بخش اقتصادی، لزوم توجه جدی به مقوله توسعه پایدار کشاورزی را میرساند. دستیابی به این مهم مستلزم اتخاذ برنامهها و سیاستهای متعددی است که بهسازی و ساماندهی الگوی کشت محصولات کشاورزی را میتوان اقدامی بنیادی برای توسعه پایدار کشاورزی برشمرد. دشت سهلآباد در شهرستان نهبندان یکی از نواحی جغرافیایی شرق کشور است که با محدودیتهای شدید محیط انسانی و طبیعی مواجه است. در این مقاله سعی شد تا با بهرهگیری از مدل برنامهریزی آرمانی، الگوی بهینه کشت محصولات زراعی در دشت سهلآباد با تأکید بر بهرهوری اقتصادی بنیانهای طبیعی تولید هم چون آب ارائه شود. روش: مقاله حاضر کاربردی است. به منظور گردآوری دادهها از مطالعات اسنادی و میدانی استفاده شده است. حجم نمونه مورد مطالعه مشتمل بر 520بهرهبردار ساکن در 53روستا از آبادیهای دشت سهلآباد بوده است. تجزیه و تحلیل دادهها و ارائه الگوی کشت به کمک تحلیل خوشهای و محاسبه توابع مدل برنامهریزی آرمانی یا چندهدفه صورت گرفته است. یافتهها: نتایج نشان داد کشت محصول ارزن در الگوی کنونی هم به لحاظ اقتصادی و همزیست محیطی فاقد صرفه است. همچنین اهداف اقتصادی در این محدوده از اولویت برتری در قیاس با اهداف زیستمحیطی برخوردار است. الگو بهینه ارائه شده در هر دو ساختار برنامهریزی آرمانی و در تمامی گروهها سبب کاهش مصرف مقادیر نهادههای محدودکننده تولید میشود. محدودیتها/ راهبردها: نبود آمار بهروز از هزینههای تولید در بخش کشاورزی بهویژه زراعت در محدوده مورد مطالعه. راهکارهای عملی: بازدید میدانی و تکمیل پرسشنامههای هزینه / درآمدسنجی برای محصولات کشاورزی. اصالت و ارزش: ویژگی خاص نوشتار حاضر آن است که الگوی بهینه کشت محصولات زراعی را برای ناحیهای ارائه میکند که از لحاظ محیطی شکنندگی و آسیبپذیری بالایی دارد و نتیجه تحقیق میتواند مورد استفاده برنامه ریزان قرار گیرد

توسعه پایدار کشاورزی، الگوی بهینه کشت، برنامهریزی آرمانی، دشت سهلآباد