فضاهای عبادی ادیان از مهم‌ترین مظاهر تجلی هنر قدسی در کالبد است. بدین¬ترتیب با واکاوی معیارهای قدسی متجلی در هر بنا می¬توان به چگونگی تجلی، تفاوت¬ها و شباهت¬ها در غالب نمادهایی دست¬یافت. این پژوهش سعی دارد تا با استفاده از مطالعات کتابخانه¬ای و مشاهدات میدانی به بازشناسی مفاهیم قدسی بر اساس فقه و عرفان شیعه دست¬یابد و از طریق مطالعات تطبیقی به بررسی و نمود مفاهیم یاد شده در هر بنا بپردازد. برای این منظور نمونه¬ای از مصلی، مسجد جامع و مسجد محلی در شهر تهران انتخاب شد و مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطالعات انجام شده دو مفهوم زیباسازی (تشبیه) و معناسازی (تنزیه) مورد بررسی قرار گرفت، برای هر مفهوم پنج شاخصه در نظر گرفته شد. و بر اساس آن¬ها امتیاز دهی صورت گرفت. بررسی¬ها حاکی از آن است که در مسجد جامع با عنوان هنر شباهت¬نما، در مسجد، هنر شباهت‌نما-شباهت¬زدا و در مصلی با عنوان هنر شباهت¬زدا دیده می¬شود.
