مدیریت مناطق بیابانی از طریق تهیه نقشه شدت فرسایش بادی در دشت چنگوله ایلام

فرسایش بادی اصولاً همراه با خشکی هوا می باشد و با کم شدن رطوبت خاک میزان آن افزایش پیدا می کند. در این تحقیق دشت چنگوله ایلام به لحاظ تداوم پدیده گرد و غبار، قدرت گرفتن كانون هاي فرسايش بادي، خروج آب هاي روان از منطقه و همچنین ادامه خشكسالي ها به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید. به منظور برآورد کمّی و کیفی فرسایش بادی از مدل تجربی IRIFR.E.A که از نُه عامل سنگ شناسی، شکل اراضی و پستی و بلندی، سرعت و وضعیت باد، خاک و پوشش سطح آن، انبوهی پوشش گیاهی، آثار فرسایشی سطح خاک، رطوبت خاک، نوع و پراکنش نهشته های بادی، مدیریت و استفاده از زمین تشکیل شده است، استفاده شد. در این مدل ابتدا منطقه مورد مطالعه را به 14 واحد مطالعاتی (رخساره) تقسیم نموده و سپس نقش و تأثیر عوامل نُه گانه در فرسایش بادی و میزان رسوبدهی ناشی از آنها با استفاده از جداول مبنای مدل در هر یک از واحدهای مطالعاتی مورد ارزیابی و امتیازدهی قرار می گیرند. بسته به شدت و ضعف هر عامل و تأثیر آن در رسوبزائی امتیازی به آنها داده می شود. مجموع اعداد بدست آمده برای عامل های مختلف نشان دهنده شدت فرسایش بادی خواهد بود. در نهایت از روی مجموع اعداد میزان رسوبدهی برای هر یک از واحدهای مطالعاتی برآورد گردید. بر اساس این مدل میزان رسوب سالانه منطقه 09/667 تُن در کیلومتر مربع برآورد گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین امتیاز مربوط به رخساره منطقه رسوبگذاری در تیپ دشت سر پوشیده است با امتیاز 55/77 که از نظر کیفی با کلاس فرسایش زیاد مشخص شده است و کمترین امتیاز مربوط به رخساره منظم در تیپ دشت سر فرسایشی با 04/29 امتیاز که با کلاس فرسایش کم مطابقت دارد. همچنین از نظر شدت فرسایش بادی منطقه مورد مطالعه در سه پهنه شدت فرسایش کم، شدت فرسایش متوسط و شدت فرسایش زیاد قرار گرفت که به ترتیب 12/15، 32/51 و 14/12 درصد از منطقه مورد مطالعه را شامل می شوند.

رخساره ژئومورفولوژی، فرسایش بادی، شدت فرسایش، چنگوله، مدل IRIFR.E.A