تاثیر 8 هفته تمرین ترکیبی (هوازی – مقاومتی) بر مقادیر سرمی اینترلوکین 18 مردان چاق

مقدمه اینترلوکین 18 یک سایتوکین پیش التهابی با عملکرد تنظیمی مهم در دستگاه ایمنی ذاتی است و باعث افزایش تولید ملکول های چسبان، سنتز اکسید نیتریک کموکین ها می شود. همچنین نقش قاطعی در آسیب شناسی رگی ایفا می کند و شاخصی برای پیش بینی مرگ قلبی-عروقی می باشد (1). از آنجا که فعالیت بدنی منجر به کاهش چاقی می شود؛ انجام منظم تمرین ورزشی منجر به کاهش سطح نشانگرهای التهابی رها شده از بافت چربی شده و خطر ابتلا به بیماری های مزمن را می کاهد (2). اکثر مطالعات صورت گرفته در مورد IL-18 به اثر کاهشی تمرین هوازی و به میزان کمتری به عدم تاثیر آن اشاره نمودند (3). شمار تحقیقاتی که اثر تمرینات مقاومتی را در مردان چاق مطالعه کرده باشند به ویژه در مورد IL-18 بسیار اندک است، به عنوان مثال Stansvold و همکاران تغییرات IL-18 به دنبال تمرین مقاومتی را در افراد مبتلا به سندرم متابولیکی مطالعه نمودند (4) و Kohut و همکاران نیز از یک دوره تمرین انعطاف پذیری/مقاومتی را روی سطوح سرمی IL-18 در بزرگسالان مسن بررسی کردند (5). با توجه به ارتباط چاقی با IL-18 و نقش مهم این میانجی های التهابی در بروز عوارض قلبی- عروقی، متابولیکی و روانی مرتبط با چاقی (5) و نتایج متناقض مطالعات گذشته؛ مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر هشت هفته تمرین ترکیبی (هوازی – مقاومتی) بر IL-18 مردان چاق انجام شد. روش شناسی شرکت کنندگان پژوهش حاضر را تعداد 30 نفر مرد چاق با میانگین سنی (گروه کنترل: 8/5±5/27، گروه تجربی: 9/4±4/28)، میانگین وزن (گروه کنترل: 9/8±5/95، گروه تجربی: 3/8±4/93)، میانگین قد (گروه کنترل: 5±176، گروه تجربی:6/6±175) و شاخص توده بدنی بالاتر از 30 تشکیل داده که برای انتخاب افراد چاق سالم و دارای توانایی شرکت در تمرینات، از پرسشنامه پارکیو (پرسشنامه آمادگی برای شروع در فعالیت بدنی) استفاده شد. سپس به صورت تصادفی به دو گروه تجربی (15 نفر) و کنترل (15 نفر) تقسیم شدند. گروه تجربی تجربی برنامه تمرین ترکیبی (تمرین هوازی شامل دویدن روی نوارگردان برای مدت 20 دقیقه در 70-60 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2max)) و تمرین مقاومتی را با شدت 50 درصد یک تکرار بیشینه (1RM) با (10 تکرار در هر حرکت برای 2 ست) به مدت 8 هفته (هر هفته سه جلسه) انجام دادند، جهت محاسبه (1RM) از رابطه [(تعداد تکرار) 0278/0 - 0278/1 ÷ (کیلوگرم) مقدار وزنه ] استفاده گردید. نمونه خونی در حالت ناشتا طی دو مرحله، 48 ساعت قبل و بعد از تمرینات برای سنجش میزان IL-18 سرم گرفته شد. همه متغیرها شامل سن، قد با استفاده از قد سنج مارک SECA، وزن، درصد چربی، شاخص توده بدنی، از دستگاه In Body مارک BIOSPACE و VO2max از آزمون بروس اندازه گیری شدند. برای تعیین میزان غلظت IL-18 سرم از کیت EASTBIOPHRM ساخت کشور چین تحت لیسانس آمریکا به روش الایزا استفاده شد. از آمار توصیفی برای بررسی ویژگی های آزمودنی ها و همه متغییرها، و همچنین پس از بررسی نرمال بودن توزیع داده ها با استفاده از آزمون کلموگراف اسمیرنف برای مقایسه درون گروهی از آزمون t همبسته و به منظور مقایسه بین گروهی از t مستقل استفاده شد. یافته ها جدول شماره 1 میزان تغییرات متغیرهای مختلف را بین گروه ها نشان می دهد. نتایج نشان داد مقادیر وزن، درصد چربی، BMI، VO2max و IL-18 سرم بر اثر تمرینات ترکیبی (هوازی – مقاومتی) در مقایسه بین گروهی(آزمون t مستقل) و درون گروهی (آزمون t همبسته) تفاوت معنی دار پیدا کردند (05/0>P). شکل 2 میانگین تغییرات IL-18 سرم (پیکو گرم در میلی لیتر) در گروه تجربی و کنترل بعد از هشت هفته تمرینات ترکیبی (هوازی – مقاومتی) را نشان می دهد که در مقایسه درون گروهی تغییراتش معنادار بود (03/0P=)، و همچنین در مقایسه بین گروهی، کاهش معناداری پیدا کرده بود (01/0P=). جدول 1- تغییرات متغییرهای پژوهش از پیش آزمون تا پس آزمون در گروه های کنترل و تجربی شاخص آماری گروه پیش آزمون پس آزمون P* P** میانگین±انحراف معیار میانگین±انحراف معیار وزن(کیلوگرم) کنترل 45/15±02/83 49/15±23/83 900/0 000/0** تجربی 59/15±53/85 28/15±29/80 000/0* درصد چربی(%) کنترل 465/2±506/3 405/2±532/35 671/0 000/0** تجربی 71/2±74/34 61/2±32/32 000/0* BMI(kg/m^2) کنترل 198/3±404/30 203/3±478/30 090/0 000/0** تجربی 55/3±046/31 41/3±14/29 000/0* VO2max ml/kg/min)) کنترل 33/1±56/25 824/2±76/24 236/0 012/0** تجربی 62/4±92/26 37/1±08/30 033/0* IL-18(pg/ml) کنترل 39/55±75/268 34/47±37/259 15/0 01/0** تجربی 86/57±15/253 01/37±32/130 03/0* *سطح معنی داری درون گروهی بر اساس آزمون t همبسته(05/0>P) ; **سطح معنی داری بین گروهی بر اساس آزمون t مستقل(05/0>P) شکل1-مقایسه میانگین تغییرات18 IL- (پیکو گرم در میلی لیتر) در گروه تجربی و کنترل بعد از 8 هفته تمرین ترکیبی (هوازی-مقاومتی) بحث و نتیجه گیری بر اساس نتایج مطالعه حاضر، وزن، درصد چربی، BMI و IL-18 متعاقب انجام 8 هفته تمرین ترکیبی (هوازی – مقاومتی) به طور معنی داری کاهش یافت و VO2max به طور معنی داری افزایش یافت. در تایید نتایج مطالعه حاضر، در تحقیقی پس از 38 هفته رژیم غذایی و کاهش وزن در آزمودنی های چاق، سطوح IL-18 سرم به طور معنی داری کاهش یافت (6). در مطالعه Kohut و همکاران اجرای تمرین انعطاف پذیری/مقاومتی به مدت 10 ماه سطوح سرمی IL-18 را در بزرگسالان مسن تغییر نداد (5). همچنین Stensvold و همکاران نشان دادند که 12 هفته تمرین مقاومتی تغییر معنی داری در IL-18 ایجاد نکرد (4) که با یافته های تحقیق حاضر هم خوانی ندارد. دلیل همسو یا ناهمسو بودن مطالعات قبلی با این تحقیق احتمالاً به شدت، مدت و نوع تمرین بستگی دارد. به طوری که مطالعات تمرین هوازی عمدتاً به اثر کاهشی این نوع تمرین بر سطوح سرمی IL-18 اشاره نموده اند (3). نتایج این مطالعه نشان داد که تمرین ترکیبی (هوازی – مقاومتی) به مدت 8 هفته باعث کاهش سطوح سرمی IL-18 در مردان چاق می شود.

تمرین ترکیبی، اینترلوکین 18، چاقی