بررسی عوامل موثر بر پدیده‌ گرد و غبار در ایران و ارائه راهکار و پیشنهاد

چکیده پديده گرد و غبار از جمله تغییرات اقلیمي و پیامدهای زیست محیی نامطلوبی است كه در چند سال اخیر از سیر طبیعي خود خارج شده و شاهد تعدد وقوع آن در منطقه خاورمیانه می باشیم. به دلیل موقعیت جغرافیايي ايران در كمربند خشك ونیمه خشك جهان، اين كشور مكرراً در معرض سیستمهاي گرد و غبار محلي قرار مي گیرد. طوفان های گرد و غباری و ریزگردهای ناشی از آن اثرات زیان باری را بر روی سلامتی انسان ، محیط زیست، اقتصاد و پوشش گیاهی منطقه می گذارد. در این مطالعه اثرات نامطلوب پدیده گرد و غبار و راهکارهای کنترل و به حداقل رساندن عوارض این پدیده بررسی گردیده است.جریان‌های خشک هوای عربستان و عدم توجه به محیط زیست و بیابان‌زدایی در عراق باعث خشک‌شدن بسیاری از باتلاق‌های عراق و ایجاد نواحی غبارساز شده‌است. در گذشته سه کشور ایران، عراق، و عربستان به‌صورت مشترک هزینه‌های مالچ‌پاشی این زمین‌ها را تأمین می‌کردند و تمام زمین‌ها در فصل خاصی از سال مالچ‌پاشی می‌شدند. مالچ نوعی فراورده چسبنده نفتی است که برای تثبیت شن‌های روان در بیابان‌ها استفاده می‌شود. جنگ عراق و تغییر رویه این دولت‌ها در دهه ۲۰۰۰ میلادی سبب فراموشی این کار، و در نتیجه افزایش ریزگرد در خوزستان، غرب ایران، و سرانجام تقریباً در سراسر ایران شد. توفان اخیر، که به گفته برخی اهالی بغداد بدترین توفان غبار زندگیشان بوده‌است، سبب بیشترین میزان ریزگرد در سه دهه اخیر ایران شد و ترکیب غبار با آلاینده‌های شهری ریزگرد خطرناکی را تولید کرد که صدها شهروند را به بیمارستان کشاند.گرد و غبار یک فرایند طبیعی در مناطق بیابانی و صحراهاست که در اثر عملکرد بادهای قوی بر سطح خاک رخ داده و سبب معلق شدن ذرات ریز خاک در فضای نزدیک سطح زمین می شود. در سال های اخیر، تاثیر عوامل طبیعی همانند خشکسالی های مداوم، کاهش بارندگی و رطوبت نسبی محیط به همراه تشدید فاکتورهای محیطی نظیر استفاده بی رویه از منابع آبی مناطق بیابانی، از بین رفتن نیزارها و وقوع جنگ موجب خش کشدن تالاب ها و دریاچه های بیابان های شرق عراق و عرص ههای جنوبی کشورمان و تنک شدن یا از بین رفتن کامل پوشش گیاهی در این مناطق گردیده است. نتیجه چنین وقایعی گسترش شدید گرد و غبار که به نام ریزگرد معروف هستند، در بخش های غربی، جنوب غربی و مرکزی ایران بوده و توانسته در کوتاه مدت اثرات نامطلوبی بر محیط زیست، اقتصاد و سلامت ساکنین 17 استان کشور به ویژه شهرهای مرزی همانند اهواز و کرمانشاه برجای گذارد. کلمات کلیدی : dust، گردو غبار ، گردوغبار، اثرات زيست محيطي، آلودگي هوا

کلمات کلیدی : dust، گردو غبار ، گردوغبار، اثرات زيست محيطي، آلودگي هوا