نظامی گنجوی در اثر سترگ خود خسرو و شیرین تلقی خود از عرفان را نیز نمایانده است. هرچند نظامی به عنوان عارف در ادبیات عرفانی مطرح نیست، ولی نگرش عرفانی او را در خلق شخصیت شیرین در داستان عاشقانه خسر و و شیرین می توان یافت. رفتاری از شیرین سر می زند که شایسته یک عارف تمام عیار است.
