برون همسری یا ازدواج برون قبیله¬ای به شیوه¬ای از همسرگزینی اطلاق می شود که طیِ آن، مردمان یک قبیله یا سرزمین، به هیچ وجه نمی¬توانند با زنان قبیلۀ خود ازدواج کنند و برای همسرگزینی، ناگزیر از رفتن به قبیله یا سرزمینی بیگانه هستند. بنابر شواهد تاریخی، این نوع همسرگزینی، در مقابل شیوۀ ازدواج درون¬همسری در ایران رواج داشته و در شاهنامۀ فردوسی نیز، این رویکرد بسیار مورد توجه بوده است. به طوری که اغلب پادشاهان و پهلوانان برجستۀ شاهنامه، بر پایۀ همین هنجار، با دختری از سرزمین بیگانه پیوند گرفته¬اند. با توجّه به ساختار اسطوره¬ای شاهنامه و تأثیرپذیری این نامۀ نامور از اساطیر و باورهای کهن، نویسندگان این مقاله معتقدند که می¬توان این رویکرد را در سایۀ¬ اسطورۀ¬ آفرینش در باور ایرانیان باستان، تحلیل و تفسیر کرد. از آن¬جا که اسطوره¬ی آفرینش، زیرساختی مردسالارانه دارد و حماسۀ ملّی ایران که برآمده از این اسطوره است، از آن تأثیر پذیرفته، از این¬رو می¬توان نشانه¬هایی از فرهنگ پدرسالار را نیز در این داستان¬ها مورد ردیابی قرار داد. بنابراین، این پژوهش بر دو فرضیه استوار است: الف ـ پیوند مردان ایرانی با زنان تورانی در شاهنامه، دارای زیرساختی اسطوره¬ای است. این پیوندها با مراحل گومیچشن و ویچارشن (آمیزش و رهایی) در اسطورۀ آفرینش قابل مقایسه است. ب ـ ازدواج های پهلوانان ایرانی با زنانی نیرانی، دارای زیرساختی مردسالارانه است، هم چنان که اسطوره دارای ساحتی مردمآبانه است.
کلید واژگان :حماسۀ ملّی، اهورا و اهریمن، شاهنامه، اسطورۀ¬ آفرینش، برون¬همسری، مردسالاری.
ارزش ریالی : 1200000 ریال
با پرداخت الکترونیک