نگرش دانشجویان متأهل به ازدواج: یک مطالعه کیفی

مقدمه: نگرش­، به عنوان پدیده­ای شناختی، بر رغبت به ازدواج، سن ازدواج و نیز بر پایداری آن تأثیر قابل توجهی دارد. با توجه به شکاف و خلأ پژوهشی موجود در زمینه بررسی کیفی نگرش به ازدواج در داخل کشور، مطالعه حاضر با هدف تبیین نگرش دانشجویان متاهل به ازدواج صورت گرفته است. روش: مطالعۀ حاضر، مطالعه­ای کیفی از نوع تحلیل محتواست که اطلاعات آن از طریق نمونه­گیری مبتنی بر هدف و مصاحبه عمیق و نیمه­ ساختاریافته فردی با 18 دانشجوی متأهل دانشگاه شهید چمران اهواز (ایران) جمع­آوری شد. داده­ها بعد از 18 مصاحبه به نقطه اشباع رسید. تحلیل داده­ ها از طریق روش تحلیل محتوای قراردادی صورت گرفت که پس از پیاده کردن مصاحبه­ های ضبط ­شده روی کاغذ و غوطه وری در تحلیل داده ­ها کدهای اولیه استخراج شد. جهت تعیین طبقات اصلی، کدهای اولیه در چند مرحله بازبینی، بررسی و طبقه ­بندی شد. یافته ­ها: در نهایت، 589 مفهوم در کدگذاری اولیه، 68 مقوله در کدگذاری باز و 12 طبقه در کدگذاری محوری استخراج شد. این 12 طبقه و مضمون اصلی شامل عوامل فرهنگی – اجتماعی؛ طبقه تجربیات اولیه و مشاهده الگوهای ناقص؛ آگاهی و شناخت یکدیگر؛ حمایت­های مادی و معنوی؛ طبقه ادراک حرمت و قداست ازدواج؛ فشارهای­ ازدواج؛ دخالت والدین و انتقال بین ­نسلی؛ عوامل اقتصادی؛ راهبردهای مقابله متناسب با نگرش؛ رشد شخصی ادراک شده و اشتیاق به ازدواج؛ دوسوگرایی در تمایل به ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج به عنوان عوامل موثر در شکل­ گیری نگرش دانشجویان متاهل به ازدواج شناخته شد. نتیجه­ گیری: بر اساس این مطالعه، تغییر نگرش­ به ازدواج، به عنوان عامل اساسی ترغیب­ کننده جوانان به ازدواج، طی رویکردی سیستمی (طرح کلی) صورت می­ گیرد. در این رویکرد موارد زیر توصیه می­ شود: ترویج الگوهای موفق ازدواج در جامعه، حمایت­های مادی و معنوی از سوی والدین، آموزش راهبردهای مقابله­ای متناسب با چالش­های ازدواج، افزایش مهارت­های آمادگی ازدواج و حمایت دولت در تشکیل هسته­ های مشاوره ازدواج توسط روانشناسان و مشاوران با بصیرت و حرفه­ای خانواده و ازدواج.

تحلیل محتوا، نگرش به ازدواج، دانشجویان متاهل، مطالعه کیفی،