همگامي با تلاش‌های بین‌المللی و با تأکید بر چشم‌انداز عملیاتی کتابخانه کنگره به منظور به‌کارگیری قواعد توصیف و دسترسی به منبع (آردی‌اِی) در ایران

هدف: این مقاله با رویکرد توصیفی و تاریخی به بیان علل، زمینه‌ها و روند تغییر قواعد فهرستنویسی در جهان پرداخته و در ادامه اقدامات کمیته مشترک راهبردی و کتابخانه کنگره به‌عنوان متولیان این امر آورده شده است. هدف آن است که با شناخت این مسیر و فعالیت‌های صورت گرفته، نقشۀ راه لازم برای به‌کارگیری قواعد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) در ایران ترسیم گردد. یافته‌ها: تولید پیشینه‌های کتابشناختی، به‌منظور توصیف و تحلیل منابع اطلاعاتی، از مهم‌ترین فعالیت‌هایی است که از گذشته‌های دور در کتابخانه‌ها صورت ‌گرفته است. با پیشرفت روز افزون فناوری اطلاعات تغییراتی در قالب و محملهای اطلاعاتی پدید آمد که این امر منجر به ایجاد تغییراتی در شیوه‌های دسترسی به اطلاعات شد. با وجود تغییرات به‌وجود آمده در محمل‌های اطلاعاتی، فرایندهای ذخیره و بازیابی و رفتار اطلاع‌یابی کاربران، هنوز هم این موضوع در زمره فعالیت‌های مهم کتابخانه‌ها به‌شمار می‌آید. تغییرات ناشی از ورود فن‌آوری‌های نوین در حوزه سازماندهی اطلاعات، برآمده از نیازهای کاربران برای بازیابی سریع و دقیق منابع اطلاعاتی موجود در فهرست‌های کتابخانه‌ای بوده است. بر این اساس، تغییر در روش‌های سازماندهی اطلاعات و به‌کارگیری روش‌های جدیدی برای توصیف و تحلیل مدارک ضروری به‌نظر می‌رسد. به‌همین دلیل، متخصصان حوزه سازماندهی اطلاعات، همزمان با رواج فن‌آوری‌های وب‌پایه به فکر تغییر و تحول در شیوه‌های سازماندهی اطلاعات افتادند و اقدامات متعددی طی سالیان متمادی در این زمینه انجام شده است. هم‌اکنون استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) برای فهرستنویسی توصیفی منابع اطلاعاتی در محیط جدید ارائه شده و کتابخانه‌های گوناگون در سطح جهان جایگزینی آن با قواعد انگلوامریکن را در دستور کار خود قرار داده‌اند. در پایان مقاله، پیشنهادهایی در رابطه با فراهم کردن مقدمات پیاده‌سازی قواعد آر.دی.ای. از جنبه‌های نیروی انسانی، بستر نرم‌افزاری و فن‌آوری و پیشینه‌های کتابشناختی ارائه شده است.

قواعد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.)، قواعد فهرستنویسی، ایران، سازماندهی اطلاعات