چکیده :

مجموعة تخت جمشيد و همچنين آثار ديگر دورة هخامنشى در شوش از مهم ترين آثار معمارى پيش از اسلام در ايران هستند. تعدادى از اين آثار در كتيبه ها با نام مشخصى معرفى شده اند. يكى از اين نام ها است كه براى معرفى كاخ بزرگ شوش از زمان داريوش دوم « آپادانا » به بعد در تعدادى از كتيبه ها به كار رفته است. به رغم ناشناخته بودن طرح كاخى در هگمتانه، آن نيز آپادانا ناميده شده است. نمونة تخت جمشيد اگرچه كتيبه اى متضمن نام ندارد، الگوى همانند آن با شوش، پژوهشگران را مجاب كرد كه آن را نيز آپادانا بنامند. پژوهشگران علت اين نام گذارى را به طور عمومى وجود تالار ستون دار دانسته اند، اما به نظر مى رسد كه صرف داشتن تالار ستون دار نمى تواند دليل كافى براى اين نام گذارى باشد. از اين روى در پژوهش حاضر با روش تحقيق تاريخى، كه مواد آن با مطالعات اسنادى گردآورى شد، اين موضوع بررسى شده است. نتايج تحقيق نشان مى دهند كه آپادانا مُعَرِف الگويى است كه طرح آن شاخص يك مربع نُه بخشى برونگرا است. آپادانا گذشته واژه «آپاتان در پارسی میانه» و «آبادان در پارسی نو» است كه بنا بر گفتة صاحب برهان قاطع معانى پررونق يا فراوانى و درود فرستادن يا سلامت خواستن را توأمان تضمين مى كنند. اين معانى با ماهيت كاركردى آپادانا در جايگاه بارعام، عرضة پيش كش ها و سلامت خواستن نمايندگان سراسر امپراتورى براى شاهنشاه هم خوانى و هماهنگى دارد. پيشينة بازمى گردد. در دوره هاى« دشت گوهر» طرح آپادانا به كوشك هاى پاسارگاد و بعد نيز الگوى آن پذيرفته شد و تا سده هاى اخير، با تغييرات اندكى در ساختار و نام، پايدار ماند. به يقين كاركرد آن در معمارى هخامنشى تشريفاتى بوده و مجموعه هاى اين دوره بخش «بیرونی» شاهنشاهان به شمار مى رفته است.

کلید واژگان :

معماری ایرانی، دوره‌ی هخامنشی، شوش، تخت جمشید، آپادانا.



ارزش ریالی : 600000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک