بررسی وضعیت نیترات در خاك، آب و گیاه اراضی سبزیکاري منطقه براآن اصفهان

مطالعات زیادي در زمینه تجمع نیترات در محصولات زراعی بویژه سبزيها انجام شده است. با توجه به ضرورت موضوع، تحقیق حاضر براي بررسی وضعیت نیترات خاك، آب و گیاه اراضی کشاورزي سبزیکاري منطقه براآن شمالی بهمدت 2 سال انجام شد. سبزيهاي مورد بررسی شامل سبزيهاي برگی شوید ، جعفري ، نعناع ، تره گشنیز ، برگچغندر ، شنبلیله و اسفناج و سبزيهاي غدهاي سیب زمینی ، گوجه فرنگی ، بادمجان ، پیاز ، طالبی و خیار بوتهاي بودند. براي هر سبزي 3 مزرعه که داراي مدیریت زراعی تقریباً یکسان بودند انتخاب و نمونهگیري از اندام خوراکی سبزي در هر مزرعه با 3 تکرار و نمونهگیري از خاك و آب آبیاري این مزارع در شروع و پایان فصل رشد با 3 تکرار انجام گردید. نتایج نشان داد در سال اول حدود 75 درصد از سطح اراضی مورد بررسی و در سال دوم حدود 79 درصد از سطح اراضی مورد بررسی داراي غلظت نیترات فراتر از حد بحرانی بود. غلظت ازت نیتراتی در آب بیشتر چاههاي مورد بررسی ( 62 درصد مزارع مورد بررسی) فراتر از حد مجاز 10 میلیگرم بر لیتر بود که براي شرب انسان و دام و استفاده در آبیاري و همچنین بهعنوان آب زیر زمینی داراي محدودیت بود. در سبزيهاي مورد بررسی سبزي برگی شوید 237/ 2120 و سبزي غدهاي پیاز با میانگین نیترات 7 / با میانگین کل نیترات 9 میلیگرم بر کیلوگرم بالاترین غلظت نیترات را دارا بودند. از بین سبزيهاي 20 و از بین سبزيهاي غدهاي خیار / برگی اسفناج با میانگین نیترات 8 بوتهاي با میانگین نیترات 89 میلیگرم بر کیلوگرم وزن تازه کمترین غلظت نیترات را بهخود اختصاص دادند. در مجموع غلظت نیترات در سبزيهاي 1155 ) میلیگرم بر کیلوگرم وزن تازه و در / 6297 ( میانگین 9 / برگی 4 الی 6 150 ) میلیگرم بر کیلوگرم / 872 ( میانگین 5 / 17 الی 4 / سبزيهاي غدهاي 3 وزن تازه بود که نشانگر بالاتر بودن غلظت نیترات در سبزيهاي برگی نسبت به سبزيهاي غدهاي است. مقایسه غلظت نیترات نمونههاي گیاهی با حدود معمول نشان داد که کلیه سبزيهاي برگی ( باستثناي اسفناج) و کلیه سبزيهاي غدهاي ( باستثناي خیار بوتهاي ) داراي غلظتفراتر از حد معمول نیترات در گیاه بودند.همچنین غلظت نیترات اندازهگیري شده در سبزيها در دو زمان صبح و بعد از ظهر اختلافقابل توجهی را نشان داد. در مجموع نتایج تحقیق بیانگر آلودگی خاك، آب و گیاه به نیتراتدر اثر استفاده بیش از اندازه و نامناسبکودهاي ازته در اراضی سبزیکاري مورد بررسی بود.

نیترات ، حد مجاز، حد بحرانی، آلودگی.