بررسی نقش جنگل بر معیشت خانوارهای روستایی و عشایری شهرستان کوهدشت

درآمد حاصل از جنگل سهم قابل توجهی از درآمد کل خانوار در بسیاری از جوامع جنگل نشین زاگرس است. با این وجود اطلاعات اندکی در ارتباط با نقش جنگل در کاهش فقر و نابرابری وجود دارد. در این مطالعه تلاش شده است تا وابستگی معیشتی به جنگل در منطقه همیان- ضرون شهرستان کوهدشت در زاگرس مرکزی بررسی شود. داده‌های اقتصادی- اجتماعی 209 خانوار واقع در 30 روستای منطقه همیان- ضرون با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه شفاهی با مردم محلی و مشاهده مستقیم جمع‌آوری شد. ابتدا، تأثیر درآمد حاصل از جنگل در اقتصاد خانوار برآورد و سپس خط فقر و شاخصهای فقر و نابرابری درآمدی و رفاه اجتماعی شامل: نسبت سرشمار، شکاف فقر، فوستر، گریر و توربک، آمارتیاسن، ضریب جینی و سطح رفاه اجتماعی خانوارها با و بدون درنظر گرفتن درآمد حاصل از جنگل محاسبه شد. برای بررسی عوامل اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر وابستگی اقتصادی خانوارها به جنگل از رگرسیون لجستیک استفاده شد. نتایج نشان داد که خانوارهای جنگل‌نشین 9/34 درصد از درآمد خالص سالیانه خود را از جنگل به دست می‌آورند. با حذف درآمد جنگل، همه شاخص‌های فقر افزایش یافته و سبب افزایش 58/1 برابری ضریب جینی شد. سطح رفاه نیز 58/0 برابر کاهش یافته است. خانوارهای فقیر وابستگی بیشتری به تولیدات جنگل دارند. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که سطح تحصیلات، جمعیت فعال خانوار، درآمد کشاورزی، ارزش دام‌های خانوار، فاصله خانوار از جنگل و درآمدهای خارج از مزرعه خانوار به طور معنی‌داری بر وابستگی اقتصادی خانوارها به جنگل تأثیر دارند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که با توجه به این عوامل می‌توان به تعادل بین بهبود معیشت خانوارهای فقیر روستایی و عشایر و بهره‌برداری پایدار از منابع جنگلی دست یافت.

شاخص‌های فقر و نابرابری، , جنگلنشینان،, کوهدشت، , همیان- ضرون