خطر سیل و تلفات حاصل از آن، یکی از تهدیدهای اصلی در سکونتگاه‌های روستاهای ایران است که تحت‌تأثیر عوامل متعدد محیطی و انسانی رخ می‌دهد، ولی در بررسی‌های سیل معمولاً به عوامل محیطی توجه می‌شود و عوامل انسانی کمتر قابل توجه قرار می‌گیرد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه نقش عوامل محیطی و انسانی بر وقوع سیلاب در حوضه آبخیز قلعه چایی در روستای عجبشیر و بر اساس تجارب سیل 1396 صورت گرفت. داده‌های مورد نیاز پژوهش به دو صورت داده‌های محیطی و انسانی جمع‌آوری شد. روش مورد استفاده در داده‌های محیطی نیز استفاده از نقشه‌های جغرافیایی متعدد مانند کاربری، توپوگرافی، شیب، آبراهه و ... است و در بخش انسانی از پرسش‌نامه و نتایج آن استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق، خانوارهای ساکن در 36 روستا است که با استفاده از روش کوکران و به روش خوشه‌ای، 378 نفرآنها به عنوان نمونه انتخاب شد. نتایج استخراج شده از تجزیه و تحلیل نقشه‌های جغرافیایی ـ از نظر شدت تخریب و تعداد کشته‌های سیل سال 1396 ـ نشان داد که بیشترین میزان سیلخیزی در روستاها تحت‌تأثیر شیب، توپوگرافی و نزدیکی روستا به بستر رودخانه بود. نتایج تحلیل داده‌های انسانی هم نشان داد که عواملی مانند تجربه قبلی سیل، مهارتهای کسب شده در تقابل با وقوع سیل و درآمد و زیرساختها، با میزان آمادگی روستاییان در برابر سیل همبستگی معناداری قویتری دارد. نتایج آزمون واریانس نیز نشان می‌دهد که از نظر عوامل انسانی و محیطی مؤثر در آسیب‌پذیری روستاها در برابر سیل، اختلاف معناداری وجود دارد. بنابراین با توجه به عوامل انسانی و محیطی، پیشنهادهایی کاربردی مبتنی بر اقدامات عملی پیشگیری از سیل در محدوده مورد مطالعه ارائه شد.
کلید واژگان :حوضه آبخیز قلعه چایی، سیل، سکونتگاه روستایی، عوامل محیطی و انسانی
ارزش ریالی : 600000 ریال
با پرداخت الکترونیک