مدیریت بهره برداری و تخصیص بهینه منابع آب جهت تعیین برنامه زراعی- اقتصادی الگوی بهینه کشت در منطقه رودبار الموت

امروزه برداشت‌های بی¬رویه از منابع آب زیرزمینی افت شدیدی را در کمیت و کیفیت این منابع ایجاد نموده و کشاورزی پایدار را در معرض خطر و تهدید قرار داده است. رشد بی¬رویه جمعیت و نیاز به منابع آبی بیشتر در سال‌های آتی ایجاب می‌کند که راهکارهای مدیریتی در زمینه برداشت صحیح از منابع آب، مهار آب‌های سطحی و استفاده بهینه از آن‌ها، تغذیه آب‌های زیرزمینی و افزایش بهره‌وری منابع آب در برنامه¬های اجرایی، به ویژه در بخش کشاورزی تحت اولویت قرار گیرند، در این راستا بهینه¬سازی مصرف آب به عنوان گام اولیه می‌تواند نقش مهمی را ایفا نماید. تحقیق حاضر دو هدف اصلی را در منطقه رودبار الموت استان قزوین دنبال می‌کند: ابتدا بهره¬برداری صحیح از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی و تخصیص بهینه این منابع در بخش کشاورزی و سپس تعیین الگوی بهینه¬ی کشتی که منجر به دستیابی حداکثر سود ممکن برای کشاورزان منطقه مورد مطالعه شود. برای نیل به اهداف فوق از مدل برنامه ریزی کسری آرمانی و داده¬های آماری سال 1391 استفاده شد. حل مدل و تحلیل داده‌ها نیز در محیط نرم‌افزاری GAMZ نسخه 9/32 صورت گرفت. نتایج نشان داد که با تخصیص بهینه منابع آب علاوه بر کاهش میزان آب مصرفی در مزارع، هزینه و نیروی کار بکارگرفته شده در هر هکتار از اراضی کاهش یافته و شاخص کارایی «نسبت سود به مصرف آب» در حدود 13 درصد افزایش یافته است. در پایان با توجه به نتایج به دست آمده، جهت توسعه بخش کشاورزی استان قزوین برنامه‌ريزي و مدل‌سازی از پايين به بالا پيشنهاد شد. برای تحقق این هدف نیاز است که اتخاذ تصمیمات لازم از سطح منطقه¬ای شروع شده و تا سطح ملي ادامه يابد.

الگوی کشت، برنامه ریزی کسری آرمانی، مدیریت منابع آب، شاخص سود به آب مصرفی، الموت