بررسی تحول عارفان سرزمین عراق براساس الگوی کمپبل

بسیاری از عرفا تحول و دگرگونی‌های روحی در مسیر زندگی خود داشته اند . برخی از آنها چون ابراهیم ادهم با گذر از زندگی درباری و پرعیش و نوش پس از یک تحول و انقلاب روحی، زندگی صوفیانه را برگزیدند و گروهی دیگر مانند فضیل عیاض و رابعه عدویه راهزنی و مطربی را در زندگی خود قبل از تشرف به عرفان پشت سر گذاشته اند. سلوک باطنی عارفان مسلمان از جهات مختلف مطالعه شده است. سرزمین عراق زادگاه عارفان بزرگی چون رابعه عدویه، معروف کرخی، حسن بصری و...بوده است. عارفانی که سیر آنان به سوی حق و مبارزه آنان با موانع مادی، همواره قابل تأمل بوده است. ما در این پژوهش به تحلیل انقلاب روحی عارفان مسلمان عراق و نقش آنان در هدایتگری جامعه با توجه به کهن الگوی سفر قهرمان جوزف کمپبل پرداخته ایم.آیا عارف همچون قهرمان اساطیری با بلایا و موانع نبرد می‌کند، به تشرف می‌رسد و دوباره به سوی مردم باز می گردد؟ سوالات مورد نظر این است :مرز‌های مشترک عارف و قهرمان اساطیری/حماسی کجاست؟ آیا الگو شدن عارف، همان اسطوره شدن قهرمان است؟پاسخ به این پرسش‌ها و کیفیت سفر و تحول عارف در این اثر تحلیل و بررسی شده است، تا شاید لایه‌های پنهان‌تری از سفر او به سوی حق آشکار شود. ما دراین پژوهش در جست‌وجوی الگو‌ها و نظام‌های حاکم بر تحولات بزرگان عرفان عراق بوده‌ایم.چگونگی درخود شکستن و باز سازی شدن در الگوهای عرفانی و اساطیری/ازلی و ویژگی‌هایی که در آن‌ها منجر به اسطوره شدن می‌شود مورد بحث قرار گرفته است.در پایان میزان هماهنگی کهن الگوی سفر قهرمان با سیر تحول عارفان ارزیابی شده است.

عارفان عراق، تحول روحی ، اسطوره قهرمان ، سفر،کمپبل