تحليل شخصيت دمنه و خرس بر اساس مکتب روان‌شناسی آدلر

ادبيات به دليل ماهيت و حوزه‏ی گسترده‌اش با ديگر رشته‌هاي علوم انساني از جمله روان‌شناسي تناسب موضوعي دارد و قابليت انجام پژوهش‌هاي بين‌رشته‌اي را داراست. ترجمه‏ی کلیله و دمنه از آثار مهم ادبيات فارسي است كه آفریدگارش، ابوالمعالی نصرالله منشی در توصیف شخصیت‏های کلیدی آن به گونه¬ای تصویر¬پردازی کرده¬ که با تحلیل¬های روان¬شناختی می‌توان به لایه¬های پنهان روانی و شخصیتی ایشان دست یافت. این امر حاکی از نگاه دقیق نصرالله منشی، نویسنده‏ی مترجم، به سرشت و روان آدمی است. از جمله این شخصیت¬ها می‌توان به دمنه اشاره کرد که نصرالله منشی به ارائه‏ی نشانه‏ها، توصیف رفتار و علل انگیزشی وی می¬پردازد. با بررسی این توصیف¬ها و نشانه¬ها و مقایسه‏ی آن¬ها، می¬توان نتیجه گرفت اختلال روانی دمنه منجر به قتل شَنزَبه می‌شود. در ميان شخصيت‌هاي مرزبان‏نامه نیز، خرس همچون دمنه، ضد قهرمان است كه در اين مقاله علّت روان‌شناختي رفتار آنان در «عقده‏ی حقارت» فرض شده است. بنابر داستان شیر و گاو از کلیله و دمنه و داستان شیر و شتر پرهیزگار از مرزبان‏نامه می¬توان علل پیدایش اختلال روانی را در دمنه و خرس در این موارد دانست: جاه‏طلبی، خشم، نفرت، رشک و حسادت، هراس و... .

کلیله و دمنه، مرزبان‏ نامه، دمنه و خرس، آدلر، عقده ‏ی حقارت