آینده نگری و پیش بینی تحولات جمعیت ایران با تاکید بر جایگاه و نقش جمعیت در برنامه پنجم توسعه

یكی از مهم‌ترین متغیرهایی كه در برنامه‌ریزی مبنای محاسبات قرار می گیرد، حجم و خصوصیات جمعیت و روند دگرگونی‌های آن در گذشته، حال و آینده است. تأمین نیازهایی مانند تغذیه، بهداشت و درمان، آموزش، اشتغال، مسكن، تأمین اجتماعی و . . . ارتباط مستقیمی با حجم و روند تحولات جمعیتی دارد. در اکثر برنامه‌ریزی‌ها ضمن توجه به رقم مطلق جمعیت، گروه‌بندی‌های خاصی نیز ضرورت می‌یابد. بنابراین علاوه بر آگاهی از حجم و نرخ رشد جمعیت در حال و آینده، شناخت ساختار سنی و جنسی جمعیت نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. نتایج مطالعات جمعیتی نه تنها برای استفاده در برنامه‌ریزی‌ بخش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، بلكه از بعد اتخاذ سیاست‌های جمعیتی مناسب نیز حایز اهمیت است. پاسخ به پرسش‌های اساسی نظیر آیا نرخ باروری و نرخ رشد جمعیت در زمان حال و چشم‌انداز آینده آن مناسب است؟ اجرای سیاست‌های جمعیتی از جمله برنامه‌های تنظیم خانواده چگونه باید ادامه یابد؟ آیا ضرورتی بر اجرای متفاوت این سیاست‌ها در مناطق مختلف وجود دارد و ... در حوزه مطالعات جمعیتی می‌گنجد. جمعيت كشور ما در حال حاضر دوران گذار خود را طي ميكند و از نظر جمعيت شناسي، در نيمه دوم مرحله سوم از مراحل چهارگانه گذار خود قرار دارد. بر مبنای نتایج پیش‌بینی جمعیت برنامه پنجم توسعه، متوسط نرخ رشد طبیعی جمعیت ایران طی دوره بیست ساله 1410-1385، 05/1 درصد خواهد بود و جمعیت كشور با 5/16 میلیون نفر افزایش به 3/90 میلیون نفر در سال 1410 خواهد رسید كه 23 درصد بیش از جمعیت كشور در ابتدای دوره است. نرخ رشد جمعیت در طول دوره ثابت نیست و از 27/1 درصد در پنج سال اول دوره به‌تدریج كاهش می‌یابد و به 7/0 درصد در پنج سال آخر دوره می‌رسد. متوسط نرخ رشد سالانه جمعیت طی برنامه پنجم توسعه (1393-1389) نیز 26/1 درصد برآورد می‌شود و پيش‌بيني سازمان ملل و صندوق جمعيت اين سازمان حاكي از اين است كه اين رقم در سال ۲۰۵۰ به حدود ۱۰۰ ميليون نفر مي رسد. با توجه به سیاست های دولت در زمینه تشویق رشد جمعیت با شعار خطر پیری جمعیت توجه به نکاتی حائز اهمیت است:اولاً پیری زمانی اتفاق می افتد که نرخ رشد منفی باشد،و کاربرد پیری برای جمعیت کشوری که نصف جمعیت آن جوان است و تازه وارد مرحله بزرگسالی شده است کمی قابل تامل می باشد.ثانیاً: با توجه به آمار موجود روند رشد جمعیت ایران هنوز با شیب ملایمی رو به مثبت می باشد.

پیش لینی جمعیت - برنامه پنجم توسعه رشد جمعیت