تحلیل روند گسترش کالبدی- فیزیکی شهر بابک و بهینه گزینی جهات توسعه آتی آن

توسعه فیزیکی شهر، فرآیندی پویا و مداوم است که طی آن محدوده‌های فیزیکی شهر و فضاهای کالبدی آن در جهت‌های عمودی و افقی از حیث کمی و کیفی افزایش می‌یابند و چنانچه این رشد و گسترش سریع و بی‌برنامه باشد به تنسیق فیزیکی متعادل و موزون فضاهای شهری نخواهد انجامید. از این جا به بعد مساله شهر بابک گفته شود....... هدف پژوهش حاضر که تحلیلی بر روند گسترش کالبدی- فیزیکی شهر بابک و بهینه گزینی جهات گسترش آتی آن می باشد؛ با روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و بهره گیری از تصاویر ماهواره ای سنجش از دور و مدل هلدرن به تحليل چگونگی گسترش این شهر پرداخته است؛ نتایج حاصل از تحلیل داده ها در مدل هلدرن نشان می دهد حدود 51 درصد از رشد مساحت شهر با رشد جمعیت هماهنگ بوده و 49 درصد باقیمانده دارای رشد افقی و اسپرال شهری بوده است. نتایج تغییرات کاربری که با استفاده از تصاویر ماهواره ای صورت گرفته بیانگر این می باشد که روند تغییرات سکونتگاه های مسکونی رو به افزایش بوده است و زمین های کشاورزی و بایر را زیر ساخت و ساز برده است. از سال 1987 (تبدیل به سال خورشیدی گردد و سایر)به بعد شیب تغییر کاربری زمین های کشاورزی تند و سریع می باشد. در واقع از این سال تا به امروز بخشی از زمین های کشاورزی مرکز شهر بابک به شکل غیرضروری تغییر کاربری و زیر ساخت و ساز رفته اند؛ به طوری که زمین های کشاورزی در سال 1987که 2000 هکتار بوده، در سال 2016 به 679 هکتار با در نظری گیری سهم خدمات کمتر کاهش پیدا کرده است. شهر بابک، بالطبع شهری که در مسیر عبور کاروانیان قرار داشته و از رونق و شکوفایی خوبی هم برخوردار بوده است و پیامد آن افزایش سریع ورود جمعیت و رشد کالبدی - فضایی شهر بوده است. این تحولات سریع منجر به پیشروی غیرمتناسب ساخت و سازهای شهری شده است. بنابراین ضروري است که در حریم شهر جهات گسترش بعدی بر اساس ضوابط و شاخص های اساسی مربوطه از پیش اندیشیده اقدام و عمل و بر اساس الگوی خاص این اتفاق تعیین و حاصل گردد. برای دست¬یابی به گسترش فیزیکی متناسب و توسعه پایدار شهر بابک، راهبرد رشد هوشمند به عنوان راهبرد اصلی در نظم دادن به گسترش کالبدی و شکل پایدار شهر پیشنهاد می گردد. این مساله، ضمن حفاظت از محیط زیست شهر، از گسترش بی¬رویه شهر جلوگیری می¬کند و باعث افزایش سهم خدمات و رشد کمی و کیفی سایر کاربری های متانسب با رشد کاربری مسکونی در بین مناطق و محله¬ها می گردد و در نهایت این روند آسایش و رضایت شهروندی بیشتر را به دنبال دارد. كلمات كليدي: گسترش فیزیکی- کالبدی، مدل هلدرن، سنجش از دور، رشد افقی و اسپرال، شهربابک