مدل اقتصاد کلان‌سنجي ايران: رويکرد جايگزيني يورو با دلار آمريکا در مبادلات بين‌‌المللي

جايگزيني يورو با دلار در مبادلات بين‌المللي در کانون توجه کشورها، بويژه کشورهاي درحال توسعه قرار گرفته است. از دلايل انتخاب اين موضوع، تقويت يورو (پول يکپارچه) در مقابل پول‌هاي ديگر از يک طرف، و تضعيف دلار از سوي ديگر است. اين پژوهش به يک مطالعه‌ ي تجربي از ساختار اقتصاد ايران اختصاص دارد که در آن اثر سياست‌هاي اقتصادکلان بويژه جايگزيني يورو با دلار در مبادلات بين‌المللي در طي دوره‌ي 1385-1352 ارزيابي مي شود. بر اين اساس، يک مدل اقتصاد کلان‌سنجي با توجه به ويژگي‌هاي اقتصاد ايران تصريح مي شود. مدل نهائي ارائه شده اساساً يک تصريح پويا از مدل رايج مندل-فلمينگ است که انعطاف‌پذيري قيمت را تا حدودي در خود گنجانده است. پويائي مدل با توجه به انتظارات آينده‌نگر، تعديلات جزئي در روابط رفتاري و انباشت موجودي ارز خارجي و سرمايه، تبلور يافته است. بدليل اينکه نرخ تغيير حساب جاري و سرمايه‌گذاري کل(بخش خصوصي و دولتي)، درونزا هستند، مدل قادر به توصيف رشد ميان‌مدت و انباشت بدهي است. از طرف ديگر، چون انتظارت به صورت آينده‌نگر هستند، مقادير متغيرها نه تنها به مقادير فعلي آنها، بلکه به مقادير آينده‌ي متغيرهاي برونزا و سياستي نيز بستگي دارد. معادلات رفتاري مدل هم شامل تابع مصرف کل، تابع سرمايه‌گذاري بخش خصوصي، تابع صادرات، تابع واردات، تابع توليد کل و تابع تقاضاي پول هستند. به منظور تعيين آثار تغيير در لنگرگاه ارزي کشور، معادله نرخ ارز به مدل افزوده شده است، و همچنين براي اينکه مدل بسته شود و جواب‌هاي تعادلي قابل دست‌يابي باشند، چندين اتحاد در مدل وارد شده اند. داده‌هاي آماري مورد استفاده در اين مطالعه از نهادهاي دايره آمار بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران و صندوق بين‌المللي پول استخراج شده است. پارامترهاي مدل تصريح شده با استفاده از روش 2SLS در سيستم معادلات همزمان، تخمين زده شده‌اند. به منظور تعيين آثار حرکت از دلار به يورو در مبادلات‌ بين‌المللي، مجدداً سيستم بصورت همزمان تخمين زده شده است که نتايج حاکي از تأثير منفي اين فرآيند بر روي مصرف کل، سرمايه‌گذاري بخش خصوصي، سطح صادرات و بازار پول و تأثير مثبت بر روي واردات، جريان رشد اقتصادي و سطح عمومي قيمت‌ها است. کليد واژه: اقتصاد کلان‌سنجي، لنگرگاه ارزي، مدل مندل-فلمينگ، سيستم معادلات همزمان