دارایی دیجیتال یعنی چه؟ هر چیزی که در فضای مجازی زندگی می‌کند، جزو دارایی دیجیتال ماست: - حساب‌های بانکی و کیف‌پول‌های آنلاین - ارزهای دیجیتال (مثل بیت‌کوین) - عکس‌ها، ویدئوها و پیام‌های ذخیره‌ شده در انواع سرویس‌ها - حساب شبکه‌های اجتماعی، ایمیل و دامنه‌های اینترنتی حال چرا باید به ارث دیجیتال فکر کنیم؟ وقتی کسی فوت می‌کند، همه‌چیز فیزیکی مثل ملک یا پول نقد طبق قانون منتقل می‌شود. اما دارایی‌های آنلاین چطور؟ - ارزش مالی دارند و ممکن است برای وراث مهم باشند - دسترسی به آن‌ها بدون گذرواژه یا هماهنگی با پلتفرم‌ها سخت است - ممکن است پس از فوت پاک شوند یا از دسترس خارج بمانند مشکلات فعلی در ایران 1. قوانین قدیمی قانون مدنی درباره اموال «منقول» و «غیرمنقول» حرف می‌زند، اما «مجازی» را تعریف نکرده. 2. محدودیت دسترسی قانون جرایم رایانه‌ای ورود بدون اجازه به حساب‌های دیجیتال را ممنوع کرده. وراث برای مدیریت و برداشت اطلاعات ممکن است متهم شوند. 3. نبود راهنمای مشخص دفترخانه‌ها و دادگاه‌ها سند یا مدرک خاصی برای دارایی دیجیتال درخواست نمی‌کنند و سردرگم‌اند. به طور مثال : - کشور فرانسه صراحتاً دارایی دیجیتال را در قوانین ارث گنجانده. - آلمان به وراث اجازه می‌دهد رمز عبور و دسترسی به سرویس‌های آنلاین را دریافت کنند. - در آمریکا خدماتی مثل «دیجیتال وارثت» (Digital Legacy) فعال است تا کاربران قبل از مرگ، دسترسی را تنظیم کنند. راهکارهای ساده برای این موضوع در کشورمان چیست ؟ 1. تعریف قانونی افزودن «دارایی دیجیتال» به قانون مدنی و مشخص کردن مدارک لازم (مثل رسیدهای پلتفرم). 2. معافیت وراث تبصره‌ای در قانون جرایم رایانه‌ای که وراث را برای ورود به حساب متوفی معاف کند. 3. وصیت دیجیتال ثبت آنلاین وصیت‌نامه در دفاتر اسناد رسمی که دسترسی به حساب‌ها را تعیین کند. 4. دستور موقت قضایی امکان مسدود یا آزاد شدن دارایی دیجیتال تا پایان رسیدگی به ارث. به طور کلی و در بیان آخر ارث دیجیتال بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی امروز ماست. با اصلاح قوانین و تعریف ساده، می‌توانیم از تضییع حق وراث جلوگیری کنیم و اطمینان حاصل کنیم که دارایی‌های آنلاین پس از ما به دست کسانی می‌رسد که مستحق آن هستند. ایمان مشایخی فر پژوهشگر حقوقی